احمد سمیعی (گیلانی) استاد برجسته زبان و ادبیات فارسی است که به ویژه در مبحث نگارش و ویرایش جزو صاحب‌نظرانِ فن به شمار می‌رود.
وی از بزرگان نسلی است که کلاس درس استادانی چون علامه بدیع‌الزمان فروزانفر را درک کرده‌اند؛ نسلی که در آسمانِ رشته زبان و ادبیات فارسی، ستاره‌های روشن و درخشانی هستند که کوشیده‌اند با تدریس و تألیف و تصحیح پیوندِ نسل امروز فارسی زبانان را با گذشته پرافتخارِ زبان و ادبیات فارسی و فرهنگ و تاریخِ ایرانی و اسلامی استوارتر و مستحکم‌تر کنند.
به مناسبت ۲۷ شهریور ماه، که در تقویم مناسبتی کشور به عنوان روز «شعر و ادب فارسی» نام گرفته، خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا)، دیدگاه استاد سمیعی عضو پیوسته و مدیر گروه ادبیات معاصر فرهنگستان زبان و ادب فارسی را درباره شعر فارسی در روزگار امروز جویا شد.
** جایگاه ممتاز زبان فارسی در انواع شعر کلاسیک در جهان
ایرنا : جناب استاد به نظر شما شعر فارسی را در مقایسه با شعر زبان‌ها و فرهنگ‌های دیگر، به ویژه کشورهای اروپایی چه جایگاهی دارد؟
استاد سمیعی : زبان فارسی در انواع شعر کلاسیک جایگاه ممتاز و برتر در مقایسه با شعر در زبان‌ها و فرهنگ‌های دیگر، به‌ویژه کشورهای اروپایی دارد.
آثار شاعران عصر سامانی (حکیمانه)، فردوسی (حماسه)، خیام (رباعی ـ فلسفی)، ناصرخسرو (مذهبی)، سنائی (پیش‌کسوت شعر عرفانی)، نظامی (داستانی و غنائی و اخلاقی)، عطار (قصه عرفانی)، مولانا (مثنوی معنوی و غزلیات عرفانی)، سعدی (حکمت عملی، غزلیات عاشقانه)، حافظ (غزل‌های عاشقانه و عرفانی و سیاسی ـ اجتماعی)، جامی (به عنوان شاعر اخلاقی و داستان‌پرداز)، صائب (در سبک هندی) در ادبیات منظوم کلاسیک اروپایی می‌توان گفت رقیب ندارند.
تنوّع اوزان و قوالب شعر عروضی فارسی نیز در شعر اروپایی بی‌نظیر است. افکار بلند و مضامین بکر و زبان شیرین شعر کلاسیک فارسی برتری آن را به‌روشنی نشان می‌دهد. شعر کلاسیک گنجینه افکار عمیق، تجارب هنری فراوان، تعبیرات زبانی و بیانی دلنشین، موسیقی گوش‌نواز و انبوه مایه‌های ذوقی شوق انگیز و خیال‌پرور است و جمع این خصایص را در کمتر فراورده هنری به زبان‌های اروپایی می‌توان یافت.
** حفظ شعر فارسی در تلطیف ذوق حافظ آن مؤثر است
ایرنا: آقای دکتر اصلاً چرا جوان امروزی باید به دنبال شعرِ فارسی و به طور ویژه، میراثِ شعر کهن فارسی برود؟
استاد سمیعی : زیرا آشنایی با شاهکارهای شعر کلاسیک به جوان وسعت فکر می‌دهد و ذوق شعری او را می‌پروراند حتّی زبان منثور او را حلاوت می‌بخشد و در عین حال او را با معانی بلند آشنایی می‌دهد و تجربه‌های اخلاقی و معیشتی متنوّع و پرشماری را به او منتقل می‌کند و ذهنش را با بیان دلاویز آن‌ها غنی می‌کند همچنین در تلطیف ذوق او مؤثر است.
ضمناً از بر کردن شعر حافظه را تقویت می‌کند. آن‌که شعر فراوان از بر دارد خوش‌محضر و شیرین بیان می‌شود. می‌توان گفت شعر گفتار او را هموار و نرم و روح نواز می‌کند.
شعر وقتی مَثَل سایر می شود کلام را از عبوسی می‌رهاند و سخن یا مثَل سایر و چاشنی شعر اثرگذار می‌گردد.
**عامه مردم با شعر کلاسیک پیوند دارند
ایرنا: از دید شما مردمِ ایرانِ امروز پیوند بیشتری با شعر دارند یا مردمانِ ایرانِ دیروز؟
استاد سمیعی: عامّه مردم (دیروز و امروز) با شعر کلاسیک پیوند دارند و در گفتار و ارتباط روزمرّه اشعاری را که به حافظه سپرده‌اند بازگو می‌کنند. امّا نسل جوان درس‌خوانده بیشتر با شعر نو مأنوس است و زبده این نسل قطعاتی از آن را از بر دارند.
**توجه به شگردهای زیباشناختی شعر موجب جذب جوانان به اشعار فارسی می شود
ایرنا: چگونه می‌توان توجه جوانِ امروز را به جذابیت‌های میراث کهن ادبیات فارسی، به ویژه شعر جلب کرد؟
استاد سمیعی : از راه خواندن اشعار گزیده و توجّه دادن شنونده به شگردهای زیباشناختی که شاعر به کار برده است تا نثر را به شعر بدل کند. نثر در مَثَل راه رفتن است و شعر رقصیدن. موسیقی شعر و صُوَر شاعرانه را باید به شنوندۀ جوان نشان داد. جوان وقتی این دو را حس و لمس کرد عاشق شعر می‌گردد.
** رسالت شعر باید ترجمان آرمان‌ها و آینده مردم آرزومند باشد
ایرنا: جناب استاد، به‌نظر شما چرا امروزه با وجود تعدد شاعرانِ جوان، کمتر می‌بینیم که شاعری بتواند از حلقه‌های خاصِ ادبی و محفلی عبور کند و در میان توده مردم جامعه برای خود جایگاهی به دست آورد؟
استاد سمیعی: شرایط امروز با دیروز فرق فاحش دارد. «مردم» معنای تازه‌ای پیدا کرده است. سواد عمومی شده است و مقارن با آن نوجویی رواج یافته است. شعر «نو» جوان است و می‌توان گفت تازه مرحله خامی را پشت سر گذاشته است و نتوانسته است در رقابت با شعر کلاسیک جایگاه آن را پیدا کند.
شعر نو فارسی هنوز نتوانسته ترجمان جهان نو گردد و دردها و مشکلات جهانِ نو را به زبانِ شاعرانه بازگوید. در حالی که شعر رسالت بالاتری دارد و باید ترجمان آرمان‌ها و آینده‌ای باشد که مردم آرزومند و مشتاق آن‌اند. شعر امروز اگر بیانگر آرمان‌های جامعه انسانی ـ نه تنها آرمان ملّی و از آن محدودتر فرقه‌ای ـ نباشد نمی‌تواند نسل‌های امروزی را به جنبش درآورد و به مسیری سوق دهد که به تحقّق این آرمان‌ها یاری رساند.
**بزرگ ترین نقطه ضعف شعر فارسی همگان نشدن با جهان نو است
ایرنا: شما بزرگ‌ترین نقطه ضعف شعر فارسی امروز را چه می‌دانید؟
استاد سمیعی : بزرگ‌ترین نقطه ضعف شعر فارسی امروز آن است که نتوانست با جهان نو همگام شود و معضلات آن را به زبان شعر بیان کند و سخنگوی دردها و آرمان‌های جهان انسانی امروز باشد.
** جوانان امروز از حافظ پیروی کنند
ایرنا: برای پرسش آخر، اگر بخواهید به نسل جوان امروزی خواندن شعر یکی از شاعرانِ تاریخ ادبیات فارسی را توصیه کنید، آن شاعر چه کسی خواهد بود؟
استاد سمیعی (گیلانی): به جوانان درس‌خوانده امروزی توصیه می‌کنم از حافظ پیروی کنند و سفینه و جُنگی از اشعار زبان فارسی ـ دیروز و امروز ـ را دفتر بالینی و همگام و هم‌نفس خود سازند.