بهترین زمان عملکرد مغز
محققان دانشگاه کالیفرنیای جنوبی عنوان می کنند گوش دادن به ساعت طبیعی بدن می تواند به بهرمندی بیشتر از ۲۴ ساعت روز کمک کند.
به گفته علم، بهترین زمان اوج بهره وری طبیعی بدن اواخر صبح است. استیو کی، عضو تیم تحقیق، در این باره می گوید: «دمای بدن ما درست قبل از بیدار شدن از خواب به هنگام صبح شروع به افزایش می کند و این روند افزایشی تا اواسط روز ادامه می یابد. این افزایش تدریجی در دمای بدن به معنای بهبود تدریجی عملکرد حافظه، سطح هوشیاری و تمرکز خواهد بود که تا اواسط صبح به اوج می رسد.»
سطح هوشیاری معمولا بعد از این مرحله اُفت می کند، اما طبق یافته های یک مطالعه، خستگی نیمروز ممکن است موجب تقویت توانایی های ابتکاری و خلاقیت در ما شود. در مطالعه سال ۲۰۱۱، از ۴۲۸ خواسته شد تا مجموعه ای از دو نوع مسئله را که یا نیاز به تفکر تحلیلی یا تفکر خلاقانه داشت حل کنند. نتایج نشان داد عملکرد آنها در مورد دومین نوع مسئله زمانی بهترین بود که آنها خسته بودند.
همچنین علم نشان داده است که با افزایش سن توانایی تفکر سریع و یادآوری اطلاعات نیز تحت تاثیر قرار می گیرد، و اوج آن در حدود سن ۲۰ سالگی است. اما مطالعه سال ۲۰۱۵ نشان داد اوج سن مغز بسیار پیچیده تر از آن چیزی است که قبلا تصور می شد و این نتیجه گیری استنباط شد که در حدود ۳۰ زیرمجموعه هوشی وجود دارد و اوج هریک در سنین مختلف و برای افراد متفاوت فرق می کند.
به عنوان مثال، سرعت اولیه پردازش اطلاعات در حدود سن ۱۸ یا ۱۹ سالگی به اوج می رسد، و بلافاصله سیر نزولی پیدا می کند، اما حافظه کوتاه مدت همچنان تا حدود سن ۲۵ سالگی بهبود می یابد و سپس در سن ۳۵ سالگی تنزل پیدا می کند.
همچنین توانایی ارزیابی سایر حالات احساسی افراد در دهه ۴۰ یا ۵۰ زندگی به اوج می رسد. بعلاوه دامنه لغات ما در دهه ۶۰ یا ۷۰ زندگی در بالاترین حالت قرار دارد.
با این حال توجه به این نکته ضروری است که زمان عملکرد فرد را می توان در افراد به دو گروه تقسیم کرد: افراد صبح که مایلند زود از خواب بیدار شده و زود هم بخوابند و معمولا در اوایل روز بیشترین میزان بهره وری را دارند؛ و افراد شب که مایلند دیر از خواب بیدار شوند و در هنگام غروب تا شب بهره وری بالایی دارند.
چگونه مغزمان را جوان نگه داریم؟
در این گزارش راهکارهایی ارائه کرده‌ایم تا بتوانید مغزتان را تا زمانی که به آن احتیاج دارید جوان نگه دارید و روند پیر شدن آن را به تأخیر بیندازید.
به گزارش ایسنا، فرادید نوشت: «برای این که بتوانید با گذر زمان مغزتان و نیروی حیاتی آن را جوان نگه دارید، باید آن را فعال کنید و به درستی پرورش دهید. جوان بودن مغز به شما این امکان را می‌دهد که حافظه کوتاه‌مدت و بلندمدت بهتری داشته باشید. همان طور که می‌دانید با گذر زمان تواناهایی مغز کم می‌شود و ممکن است حتی به بیماری‌هایی مثل آلزایمر مبتلا شود.
در این گزارش راهکارهایی ارائه کرده‌ایم تا بتوانید مغزتان را تا زمانی که به آن احتیاج دارید جوان نگه دارید و روند پیر شدن آن را به تأخیر بیندازید.
ورزش کردن بهترین راه برای نوروپلاستی (انعطاف‌پذیری عصبی) است
نوروپلاستی، توانایی انعطاف‌پذیری مغز و سیستم عصبی بدن است که با تغییرات زندگی شما خود را سازگار می‌کند. در واقع نورون‌ها قادر به احیا و ایجاد ارتباطات جدید هستند.
ورزش چگونه به نوروپلاستی کمک می‌کند؟
وقتی شما ورزش می‌کنید، جریان خون، حجم خون و عروق خونی در مغز افزایش پیدا می‌کند و این سبب افزایش اکسیژن و گلوکز می‌شود (منبع خوبی از مواد مغذی است و به رشد سلول‌ها کمک می‌کند.) در نتیجه این فعالیت‌ها توجه، ادراک و حافظه شما تقویت می‌شود.
تمرکز و دقت در انجام امور روزانه به جوان ماندن مغز کمک می‌کند
تمرین تمرکز و توجه مزایای بسیاری دارد از جمله این که شما میتوانید استرس را کنترل کنید. وقتی استرس و اضطراب ناشی از انجام فعالیت‌ها و کارهایتان کم باشد، در واقع روند پیر شدن مغزتان را به تعویق انداخته‌اید.
مشکل استرس این است سطح کورتیزول را افزایش می‌دهد و باعث از دست دادن حافظه می‌شود. اگر استرس در شما مزمن شود، نورون‌ها با گذشت زمان آسیب می‌بینند.
مغزتان را فعال نگه دارید
فعال نگه داشتن مغز با تمرین و اجرای عادت‌های مختلف امکان‌پذیر خواهد بود:
– شماره تلفن‌های ضروری را حفظ کنید. این کار تمرین خوبی است برای این که مغزتان تمرکز کند. میتوانید فهرست خرید یا حتی نام خیابان‌های محل زندگی خود را حفظ کنید.
– چیز جدید یاد بگیرید. سعی کنید کلاس‌های مختلف آموزشی را امتحان کنید، مثل یک زبان جدید، ساز مورد علاقه و…
– کتاب بخوانید. خواندن برای تقویت قوه تخیل بسیار ضروری است و تخیل یکی از عواملی است که نشان‌دهنده مغز جوان و پویاست. سعی کنید هر بار که می‌خوانید سریع‌تر از قبل بخوانید که این یک فعالیت لذتبخش برای مغز است.
– بنویسید. نوشتن به ذهن کمک می‌کند تا فعال بماند. مهم نیست چه و کجا می‌نویسید. مهم این است نوشتن را برای خود به یک عادت تبدیل کنید.
– رژیم غذایی مناسب داشته باشید. در نهایت این که اگر بخواهید حافظه و تمرکز بهتری داشته باشید باید به آن چه در طول روز می‌خورید، توجه داشته باشید. منبع اصلی انرژی مغز قند است. پس یادتان باشد که به مقدار مناسب و مورد نیاز کربوهیدرات، ویتامین و پروتئین مصرف کنید. اگر مواد مغذی ضروری بدن‌تان کم باشد روی سیستم عصبی شما تأثیر بدی خواهد داشت و موجب خستگی، کم‌توجهی، بی‌دقتی و پرخاشگری می‌شود.
رعایت این نکته هم بسیار مهم است که بدبین و منفی‌نگر نباشید. ذهنی که مملو از افکار بد باشد منجر به استرس و اضطراب می‌شود و همان طور که پیشتر گفته شد استرس برای مغز سم است.
برای رعایت نکات بالا حتماً نباید به یک سن خاص برسید. شما میتوانید این اصول را از همین حالا در زندگی به کار بگیرید و به فرزندان خود نیز بیاموزید.
مغز چگونه از خاطرات محافظت می‌کند؟
پژوهشگران “دانشگاه آکسفورد” در بررسی جدیدی، به نحوه محافظت مغز از خاطرات پی بردند.
پژوهشگران “دانشگاه آکسفورد”(University of Oxford) موفق شدند مکانیسم دقیق نورون‌هایی که یادآوری خاطرات را ممکن می‌سازند، مشخص کنند.
در این بررسی به شرکت‌کنندگان، وظایفی مربوط به حافظه واگذار شد. هر شرکت‌کننده باید در عرض دو روز، دو خاطره دارای اشتراک اما جداگانه را به خاطر می‌سپرد. پژوهشگران در روز سوم، ارتباط میان دو خاطره را با کمک یک اسکنر ام. آر. آی بررسی کردند.
یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهند حداقل دو ناحیه از مغز، در اصلاح ارتباط حافظه نقش دارند. نخستین ناحیه، هیپوکامپ است. هیپوکامپ، با آن دسته از عملکردهای مغز که در سطح بالاتری قرار دارند، در ارتباط است و خاطرات مشترک را با کمک اطلاعات مفهومی جدا می‌کند.
پژوهشگران در مرحله دوم و اواسط اسکن، از تحریک مغزی استفاده کردند تا تراکم “گاما آمینوبوتیریک اسید”(GABA) را در مغز کاهش دهند. گاما آمینوبوتیریک اسید، یک ناقل عصبی در مغز است که فعالیت نورون‌های دیگر را کاهش می‌دهد و ارتباط میان سلول‌های مغز را تنظیم می‌کند. پژوهشگران دریافتند که با کاهش گاما آمینوبوتیریک اسید، دخالت حافظه عصبی افزایش می‌یابد. این موضوع نشان می‌دهد که علاوه بر هیپوکامپ، مهار حافظه عصبی هم می‌تواند از همکاری میان خاطرات مشترک پیشگیری کند.
دکتر “هلن بارون”(Helen Barron)، سرپرست این پژوهش گفت: توانایی مغز ما در به خاطر سپردن رخدادهای گوناگون زندگی روزمره، باورنکردنی است. ما می‌توانیم بین روزهای گوناگون، تمایز قائل شویم و جزئیات مهمی مانند محل پارک کردن دوچرخه خود در هر روز را به صورت جداگانه به خاطر بیاوریم. درک نحوه انطباق خاطرات با یکدیگر و به یاد آوردن آنها به صورت جداگانه، می‌تواند به ابداع روش‌هایی برای درمان بیماری‌هایی مانند آلزایمر یا اسکیزوفرنی کمک کند.
پژوهشگران در نظر دارند این بررسی را روی بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی و اوتیسم انجام دهند. آنها در جستجوی داوطلبانی هستند تا با بررسی آنها، اطلاعات بیشتری در مورد مکانیسم‌هایی که از مغز در برابر تداخل حافظه محافظت می‌کنند، به دست بیاورند.
یادگیری در خواب ممکن نیست
پژوهشگران بلژیکی در بررسی جدیدی ادعا کردند که مغز، توانایی یادگیری در خواب را ندارد.توانایی یادگیری در خواب که با نام “هیپنوپدیا” (Hypnopedia) شناخته می‌شود، مدت‌هاست که به رویایی برای دانش آموزان تبدیل شده است اما پژوهش جدیدی که توسط محققان “دانشگاه لیبرال بروکسل” (ULB) بلژیک انجام شده، نشان می‌دهد که قابلیت‌های یادگیری، هنگام خواب عمیق، محدود می‌شوند و بدین ترتیب، شاید این نوع تمرین یادگیری، غیرممکن باشد.
متخصصان، تعدادی شرکت‌کننده را با استفاده از اسکن مغزی مورد بررسی قرار دادند تا مغز آنها را هنگام خواب و بیداری بررسی کنند. سپس برای شرکت‌کنندگان، اصواتی به صورت تصادفی یا براساس الگوهای جداگانه پخش شد. در این آزمایش مشخص شد شرکت‌کنندگانی که در خواب بودند، هیچ فعالیت مغزی برای تشخیص شباهت میان صداها نداشتند اما شرکت‌کنندگانی که بیدار بودند، در تشخیص الگوی صداها، با مشکلی مواجه نشدند. براساس این بررسی، پژوهشگران نتیجه گرفتند با این که مغز انسان می‌تواند هنگام خواب، صداها را ثبت کند اما از عهده درک و یادگیری اطلاعات برنمی‌آید.
پژوهش‌های پیشین در مورد هیپنوپدیا نشان داده بودند که مغز انسان نمی‌تواند اطلاعاتی که هنگام استراحت کردن می‌شنود، درک کند.
در بررسی جدید، پژوهشگران، با استفاده از یک روش تصویربرداری عصبی موسوم به “مگنتوانسفالوگرافی” (MEG)، نشان دادند با این که مغز هنگام خواب، قادر به دریافت صداهاست اما از درک معنای آنها عاجز است. در این پروژه، ۲۶ شرکت‌کننده هنگام خواب عمیق و خواب سبک مورد بررسی قرار گرفتند و فعالیت مغز، هماهنگ‌سازی شد.
داوطلبان هنگام خواب و بیداری، در معرض امواج سریع صدا قرار گرفتند که به صورت تصادفی یا برنامه‌ریزی شده به آنها ارائه شد. نتایج اسکن نشان دادند که مغز در طول خواب می‌تواند صداهای جداگانه را تشخیص دهد اما تشخیصی بر مبنای یک الگوی خاص دیده نشد.
در مقاله این پژوهش آمده است: این بررسی نشان می‌دهد که شرکت‌کنندگان جوان و سالم می‌توانند به صورت ضمنی بخشی از جریان‌های شنوایی را در زمان بیداری یاد بگیرند اما فرآیند تقسیم بندی در طول خواب عمیق لغو می‌شود.
این پژوهش، در مجله ” Scientific Reports” به چاپ رسید.
دیدگاه های جدید در مورد فرایند تولید نورون های یک مغز بالغ
در مغز در حال تکوین، سه نوع سلول اصلی(نورون ها، آستروسیت ها و اولیگودندروسیت ها) از سلول های بنیادی عصبی تولید می شوند. در برخی از بخش های مغز مانند هیپوکامپ، نورون های جدید حتی در زمان بزرگسالی نیز به مدار عصبی از پیش موجود اضافه می شوند.
دکتر میلوس پنکی و همکارانش در دانشگاه گوتنبرگ با استفاده از موش های ناقص برای نستین نشان داده اند که نستین تولید شده در آستروسیت ها دارای نقش مهمی در مهار تمایز عصبی است.
نستین جزئی از یک بخش از اسکلت سلولی موسوم به فیلامنت های بینابینی یا نانوفیلامنت ها می باشد. آن ها عملکرد تنظیمی نستین را به پیام رسانی Notch آستروسیت ها به سلول های بنیادی عصبی مجاور ربط دادند. جالب این که نستین تولید نورون ها را از طریق عمل کردن درون سلول های بنیادی عصبی کنترل نمی کند، بلکه به طور غیر مستقیم و از طریق تنظیم سیگنال های Notch نورون زایی-مهاری انجام می دهد که سلول های بنیادی عصبی از آستروسیت ها به عنوان جزء اصلی ریز محیط عصبی دریافت می کنند.
تولید و یکپارچگی عملکرد نورون های جدید در هیپوکامپ پستانداران بالغ می تواند منجر به سازماندهی مجدد مدار عصبی و شروع دو اثر متضاد شود تشکیل بهتر حافظه جدید و از دست رفتن قابل توجه تر حافظه ای که از قبل بدست آمده است.
در واقع موش های بالغ فاقد نستین هم تعداد نورون های جدیدا شکل گرفته بیشتری در هیپوکامپ شان دارند و این که حافظه طولانی مدت شان مختل می شود.
پروتئین های فیلامنت بینابینی یا پروتئین های نوروفیلامنت که گهگاهی پروتئین های استرسی نامیده می شوند به عنوان مراکز فرماندهی بحران در زنان استرس سلولی عمل می کنند و هدف جذابی در بسیاری از بیماری ها هستند. این پروتئین ها در کنترل تمایز سلولی در مغز و نخاع نقش دارند و در بهبود پلاستیسیتی مغزی و پاسخ های بازسازی در وضعیت هایی مانند سکته، نوروتروما و بیماری های مخرب عصبی نیز نقش دارند.
نقش مهم نورون‌های قشر حرکتی در اختلالات عصبی
پژوهشگران آمریکایی در بررسی جدیدی توانستند بینش جدیدی در مورد نورون‌های قشر حرکتی و نقش آنها در اختلالات عصبی ارائه دهند.
پژوهش جدیدی که در “دانشگاه آرکانزاس” (U of A) آمریکا انجام شده، بخش جالبی از کار نورون‌های قشر حرکتی مغز را نشان می‌دهد که می‌تواند بینش وسیعی در مورد اختلالات عصبی ارائه کند.
شاید این پژوهش که نشان می‌دهد نورون‌های قشر حرکتی مغز، تقسیم کار غیرمنتظره‌ای با یکدیگر دارند، بتواند به دانشمندان در درک نحوه کنترل بدن توسط مغز کمک کند و بینش جدیدی در مورد اختلالات خاص عصبی ارائه دهد.
پژوهشگران، نورون‌های قشر حرکتی موش‌ها را بررسی کردند و آنها را در دو دسته قرار دادند؛ “نورون‌های متمرکز خارجی” که با قسمت‌های متفاوت بدن در ارتباط هستند و آنها را کنترل می‌کنند و “نورون‌های متمرکز داخلی” که تنها با یکدیگر در ارتباط هستند و سیگنال‌ها را به بخش‌های دیگر نمی‌فرستند. پژوهشگران دریافتند که می‌توان با افزایش مهار نورون‌های قشر حرکتی، نورون‌های متمرکز خارجی را به نورون‌های متمرکز داخلی تبدیل کرد.
“وودرو شو” (Woodrow Shew)، استادیار فیزیک دانشگاه آرکانزاس گفت: تغییر در سیگنال‌دهی، با بسیاری از اختلالات مغزی در ارتباط است. این نورون‌ها می‌توانند با افزایش مهار قشر حرکتی، بدن را تحت کنترل درآورند. امکان دارد هنگامی که سیگنال‌ها از قشر حرکتی به عضلات فرستاده می‌شوند، سیگنال‌های داخلی که معمولاً وجود ندارند، آنها را مختل کنند.
“سندرم رت” (Rett syndrome) که یک اختلال عصبی نادر به شمار می‌رود، یکی از اختلالات مغزی مرتبط با افزایش مهار نورون‌های قشر حرکتی است و پژوهشگران قصد دارند در مراحل بعد، بررسی‌های بیشتری را در مورد پیامدهای این اتفاقات و نقش آنها در سندروم رت انجام دهند.