فرار از پرداخت مالیات یکی از کج رفتاری های اجتماعی محسوب می شود.
مالیات یکی از عمده ترین منابع درآمدی دولت است که در راستای اجرای سیاست های اقتصادی و همچنین بهبود رفاه اجتماعی ابزاری موثر و کارآمد محسوب می گردد.
علی رغم این امر، وصول درآمد های مالیاتی در قیاس با درآمدهای غیر مالیاتی همواره با موانعی روبرو بوده است از جمله این موانع پدیده ی فرار مالیاتی می باشد.
منظور از فرار مالیاتی هرگونه تلاش غیر قانونی مودیان به منظور پرداخت نکردن مالیات مانند ندادن اطلاعات لازم درمورد عواید و منافع مشمول مالیات به مقامات مسئول است.
فرار مالیاتی تبعات سویی را در نظام اقتصادی و اجتماعی به دنبال خواهد داشت از جمله:
۱- فرار مالیاتی منجر به کاهش درآمدهای مالیاتی دولت و اخلال در بودجه بندی شده و مانعی برای دستیابی به اهداف دولت است.
۲- فرار مالیاتی به عنوان یکی از مصادیق و مظاهر فساد اقتصادی امنیت اقتصادی مورد نیاز برای گسترش فعالیت های اقتصادی و سرمایه گذاری را دچار اختلال می کند.
۳- فرار مالیاتی باعث نارسایی در توزیع عادلانه درآمد، گردآوری ثروت و انباشت غیر تولیدی، تجمل گرایی و افزایش فاصله طبقاتی شده و مآلا به افزایش تنش های سیاسی و اجتماعی منجر خواهد شد.
۴- فرار مالیاتی به خصوص در مبالغ کلان مالیاتی باعث افزایش بدهی این گروه از مودیان گشته و در نهایت مدیریت برنامه های اجتماعی، اقتصادی و … کشور را با مشکل تأمین مالی مواجه می نماید و کاهش رفاه اجتماعی را در پی خواهد داشت.
۵- کاهش تولید کالاهای عمومی به دلیل کاهش بودجه عمرانی و در نتیجه پایین آمدن رفاه عمومی.
۶- احساس تبعیض و مورد ظلم قرار گرفتن کسانی که مالیات می پردازند.
۷- اختلال در محیط کسب و کار، با این توضیح که فرار مالیاتی توان رقابت اقتصادی عوامل اقتصادی را به نفع فراریان مالیاتی تغییر می دهد. یعنی توان رقابتی ایجاد شده برای آنان ناشی از رفتار غیرقانونی آنان است و نه فعالیت قانونی اقتصادی.
۸- یکی دیگر از پیامدهای جالب فرار مالیاتی، تشدید و گسترش خود همین پدیده است. به عبارتی به دلیل تأثیر رفتار اجتماعی افراد بر یکدیگر، اگر فرار مالیاتی کنترل نشده و کاهش نیابد این احساس را در مردم ایجاد می کند که “بقیه نیز این کار را می کنند” و این به ترغیب دیگر افراد برای فرار از مالیات و در نتیجه به همه گیر شدن آن می انجامد.
در واقع گسترش فرار مالیاتی به تدریج به مقبولیت عمومی آن منجر می شود، هرچند برخی از مردم درستکار و شریف که از این مسأله مستثنی هستند از آن پرهیز می کنند.