سازمان جهانی بهداشت اول دسامبر مصادف با ۱۰ آذر ماه را روز جهانی ایدز نامگذاری کرده است. همه ساله از سوی این سازمان شعاری برای این مناسبت تعیین می شود که شعار سال ۲۰۱۷ میلادی ‘افزایش اثربخشی از طریق شفاف سازی، پاسخگویی و مشارکت عمومی’ است.
اچ آی وی، نوعی ویروس نقص ایمنی است که باعث عفونت سلول های سیستم ایمنی و اختلال در عملکرد آنان می شود؛ با پیشرفت عفونت، سیستم ایمنی ضعیف تر می شود و در نهایت به ایدز یا سندرم نقص ایمنی پیشرفته (AIDS) منجر می شود.
براساس نظام جامع مدیریت داده‌های الکترونیک اچ آی وی کشور، تا پایان خرداد ۱۳۹۶ مجموعا ۳۶۰۳۹ نفر مبتلا به اچ آی وی شناسائی، ثبت و گزارش شده اند که ۵۲ درصد موارد ثبت شده در گروه سنی ۲۱ تا ۳۵ سال هستند.
براساس این نظام گزارش دهی، از کل موارد شناخته شده تعداد ۹۷۶۴ نفر فوت ثبت شده‌اند و ۱۴۶۵۶ نفر نیز وارد مرحله ایدز یا همان اچ آی وی پیشرفته شده‌اند.
دکتر مسعود مردانی عضو کمیته کشوری ایدز روز جمعه در گفتگو با خبرنگار علمی ایرنا در خصوص رفتارهای پرخطر و اهمیت اجتناب از آن اظهار کرد: استفاده از سرنگ مشترک در بین معتادان تزریقی و تماس جنسی کنترل نشده از جمله رفتارهای پرخطر هستند که باید از آن دوری کرد.
وی با بیان این که در سال های اخیر با برنامه ریزی مناسب دست اندرکاران این حوزه، شاهد کاهش انتقال بیماری از طریق سرنگ مشترک در بین معتادان تزریقی هستیم، گفت: بیش از ۳۶ هزار بیمار مبتلا به ایدز شناسایی شده اند اما پیش بینی می شود آمار غیررسمی بین ۸۰ تا ۹۰ هزار نفر باشد.
فوق تخصص بیماری های عفونی در خصوص سن ابتلا به اچ ای وی در کشور، از کاهش این سن سخن گفت و تصریح کرد: حتی در سنین پایین هم ابتلا به این بیماری مشاهده می شود.
وی تماس جنسی و استفاده از سرنگ مشترک را از راه های اصلی انتقال این بیماری در حال حاضر اعلام کرد و گفت: راه دیگر انتقال بیماری از طریق مادر به نوزاد بود که با اقدامات انجام شده بسیار کاهش یافته است.
وی بیان کرد: در زمان بارداری داروهای مناسب در اختیار مادران قرار می گیرد تا ضمن جلوگیری از بروز هر گونه عارضه در جنین، بیماری از مادر به فرزند منتقل نشود.
** آموزش، راهکاری موثر برای پیشگیری از ایدز
عضو کمیته کشوری ایدز در خصوص روش های پیشگیری از ابتلا اظهار کرد: آموزش، کم هزینه ترین، موثرترین و کاراترین راهکار برای پیشگیری و مقابله با ایدز است و کشورهایی با طی این مسیر به موفقیت های خوبی در این زمینه دست یافته اند.
افزود: توجه ویژه به آموزش سبب می شود تا بتوان بیماری را مناسب تر کنترل و در نتیجه آسیب های اجتماعی ناشی از آن را کاهش داد.
وی ادامه داد: کوشش هایی که طی سه دهه گذشته در جهان برای کنترل بیماری ایدز از طریق تهیه واکسن، انجام گرفته تا بحال به نتیجه ملموسی نرسیده است. علیرغم اینکه واکسن های متعددی در دنیا مراحل تحقیقاتی خود را گذرانده یا حتی برخی هم به مرحله بالینی رسیدند ولی کارایی مناسب را نداشتند و به صورت معمول و عمومی مورد استفاده قرار نگرفته اند.
مردانی ادامه داد: هرچند در سال های اخیر داروهایی در دنیا تولید شده و در ایران هم در دسترس مبتلایان به ایدز است اما این بیماری تاکنون ریشه کن نشده و شاهد افزایش آن در برخی از کشورها هستیم.
فوق تخصص بیماری های عفونی تاکید کرد: آنچه می تواند انقلابی در مقابله با ایدز ایجاد کند، بهره گرفتن از آموزش است تا مردم با شناخت کامل از این بیماری دوری کنند.
** کنترل ایدز تا ۱۳ سال آینده ؟
وی اظهار کرد: براساس اعلام سازمان جهانی بهداشت، کشورهای دنیا با اقدامات مناسب، تا سال ۲۰۳۰ میلادی باید بیماری ایدز را در کشور خود کنترل کنند.
مردانی بااشاره به اینکه برخی از کشورها توانستند به این موفقیت دست پیدا کنند، گفت: کشورهایی مانند استرالیا و منطقه اسکاندیناوی و آمریکالی شمالی همچون کانادا توانستند به این اهداف مهم دست یابند و مبتلایان جدید به ایدز را حتی به حد صفر برسانند.
عضو کمیته کشوری ایدز افزود: از طرف دیگر کشورهای خاورمیانه به خصوص کشورهای عربی حوزه خلیج فارس با مخفی کاری و عدم گزارش موارد جدید بیماری ایدز، سبب شده اند تا علاوه بر انتقال راحت بیماری ، بار مالی فراوانی به خانواده ها و نظام سلامت آنان تحمیل شود.
وی با اشاره به اینکه آمار مبتلایان در این منطقه در سال های اخیر روبه افزایش است، گفت: هر چند در برخی از کشورها تعداد بیماران ایدز به حد ثابت رسیده یا حتی به سمت کاهش در حرکت هستند اما در مقابل، کشورهایی هم هستند که بیماری در آنها در حال افزایش است.
** توجه جدی تر به موضوع آموزش جوانان
وی برلزوم توجه جدی تر مسئولان به آموزش مردم بخصوص جوانان در این زمینه تاکید کرد و گفت: هنوز برخی از جوانان ما در مورد راه های انتقال این بیماری و راهکارهای مناسب برای پیشگیری آن ، شناخت کامل ندارند.
مردانی بیان کرد: در حال حاضر جمعیت جوان کشور ما آسیب پذیرین قشر جامعه هستند. این افراد به دلیل آگاهی نداشتن از عوارض بیماری، در معرض آسیب های فراوانی قرار می گیرند.
وی با اشاره به این که راه های مقابله با بیماری و پیشگیری را باید به جوانان آموزش داد، گفت: آموزش این بیماری در گروه های در معرض خطر باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد.
فوق تخصص بیماری های عفونی ادامه داد: دستگاه های متولی مانند وزارت بهداشت، والدین، گروه های اجتماعی و رسانه ها، باید دست به دست هم دهند و برای افزایش آگاهی و اطلاعات و ارایه راه های جلوگیری از ابتلا به ایدز به مردم اقدام کنند.
***شکست تابوی بیماری ایدز
به گفته دکتر مردانی، اتفاق خوبی که در سال های اخیر در کشور رخ داده، این است که تابوی این بیماری در کشور در حال شکستن شدن است .
مردانی بیان کرد: در سال های گذشته، مردم در برخورد با بیمار مبتلا به ایدز، با انگشت او را نشان می دادند در حالی که این روند تغییر کرده است.
وی افزود: حتی عده ای با این بیماران قطع رابطه می کردند و با آنان ارتباطات اجتماعی نداشتند، اما الان مردم می دانند که تماس های عادی مانند دست دادن، روبوسی کردن ، غذا خوردن سبب انتقال بیماری نمی شود.
وی افزود: ترسی که از انتقال بیماری در برخی از افراد وجود داشت الان عملا وجود ندارد. هم اکنون خیلی از مردم از راه های مختلف، آخرین یافته های علمی و دستاوردهای جدید این حوزه را به دست می آورند و در زندگی روزمره از آنها استفاده می کنند.