سبک زندگی از جمله تعابیری است که طی اندک سال های اخیر وارد ادبیات فرهنگی کشور شده است. اما براستی سبک زندگی چیست و برخاسته از چه خاستگاه فکری است؟
بعد از خواندن این مقاله شما دانش کافی برای نوشتن انشا در مورد سبک زندگی را بدست می آورید.
دکتر محمد مهدی مظاهری(استاد دانشگاه):
۱. چه تعاریفی در باره سبک زندگی وجود دارد و کدام یک را می توان به عنوان تعریف جامع دانست؟
اصطلاح سبک زندگی از دو واژه لایف و استایل تشکیل شده است، معنای واژه زندگی تا اندازه ای روشن است؛ اما مفهوم سبک نیاز به توضیح دارد. منظور از سبک شکل دادن و یا طراحی چیزی است تا بدین شیوه جالب و جذاب به نظر بیاید.
به عبارت بهتر کیفیت برتر در ظاهر، طراحی یا رفتار. در این صورت ترکیب این دو واژه( سبک زندگی) به معنای روش خاصی از زندگی یک فرد یا گروه که باعث تمایز آنها از دیگران می شود، به کار می رود. اما در مجموع مفهوم سبک زندگی کلیت بیشتری دارد و دامنه وسیعی از امور عینی و ذهنی را شامل می شود.
بنابراین این مفهوم آنچنان وسیع و گسترده است که تعیین چارچوب و تعریفی دقیق ازآن کاری بس دشوار است. با این حال در یک تعریف نسبتاً جامع می توان گفت سبک زندگی مجموعه ای نسبتا هماهنگ از همه رفتارها و فعالیتهای یک فرد معین در جریان زندگی روزمره است که مستلزم مجموعه ای از عادتها، جهت گیریها و بنابراین برخوردار از نوعی وحدت است.
این مفهوم الگوهای روابط اجتماعی، سرگرمی، مصرف، مد و پوشش را در بر می گیرد و حتی نگرشها، ارزشها و جهان بینی فرد و گروهی که عضو آن است را نیز باز می نمایاند.
۲. مبانی و رویکردهای موجود در بررسی موضوع سبک زندگی کدامند؟
امروزه اصطلاح سبک زندگی کاربرد عامیانه فراوان و گسترده ای یافته است و در حوزه های مختلف روانشناسی، فرهنگی، پزشکی و …کاربرد یافته است؛ با این حال بحثهای مربوط به سبک زندگی در علوم انسانی نخستین بار در اوایل قرن بیست در آثار روانشناسی نمود یافت و هدف از آن اشاره به شخصیت اصلی فرد بوده که در دوران کودکی شکل گرفته و بعد از آن نیز در بزرگسالی رفتار فرد را کنترل می کند.
بعد از آن نیز شاخه های مختلف علوم انسانی همچون جامعه شناسی، مطالعات بازاریابی و فروش تولیدات گسترده مدرن و محافل دانشگاهی به موضوع سبک زندگی توجه نمودند. در مباحث جامعه شناسی سبک زندگی معرف ثروت، طبقه و موقعیت اجتماعی افراد بود و آن را به مثابه شاخصی برای شناسایی طبقه اجتماعی افراد به کار می بردند و البته در رویکردهای جدیدتر آن را به عنوان فرایند هویت بخشی به افراد مطالعه می کنند.
اقتصاد دانان به بحث سبک زندگی از منظر الگوهای مصرف و شیوه های کار،تفریح و استراحت در جوامع مختلف می نگرند و برخی اندیشمندان حوزوی و علوم دینی بحث سبک زندگی را به معنای الگوی زندگی افراد در تطابق و یا متعارض با اصول و دستورات دینی ارزیابی می کنند.
۳. موضوع سبک زندگی را با بهره گیری از کدام نظریه ها در حوزه علوم انسانی و اجتماعی می توان مورد بررسی قرار داد؟
در حال حاضر برخی از اندیشمندان معتقدند چون زندگی بشر وارد عرصه پست مدرن شده است، نظریه های پست مدرن قابلیت تحلیلی بهتری برای توضیح مباحث سبک زندگی دارند.
با این حال به نظر می رسد از آنجا که سبک زندگی الگوها، هنجارها، افکار و بطور کلی هویت فرد را شکل می دهد، به نظر می رسد بررسی این امر نیازمند مطالعات بین رشته ایست و تلفیقی از نظریه های روانشناسی، جامعه شناسی و اقتصاد قدرت و قابلیت تبیینی بهتری برای درک این موضوع ارائه خواهند نمود.