فرارسیدن فصل تابستان و تعطیلی مدارس برای کودکان و نوجوانان گذران اوقات شاد و لذت‌بخش را به دور از مدرسه و تکالیف آن در پی دارد.
اغلب خانواده‌های ایرانی هر یک به فراخور شرایطشان برای نحوه گذران اوقات فراغت کودکان و نوجوانان برنامه‌های گوناگونی دارند، با وجود این، می‌توان گفت مفهوم گذران اوقات فراغت هنوز برای بسیاری از والدین و مربیان کشور روشن نیست و بیشتر آنها به جای در نظر گرفتن علایق کودکان و نوجوانان خواسته‌ها و آرزوهای تحقق نیافته دوران کودکی خود را به آنها پیشنهاد یا تحمیل می‌کنند.
این امر کاملا برخلاف مفهوم اوقات فراغت است که به انجام فعالیت‌های مورد علاقه کودکان تاکید دارد.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه آرمان ،برای اوقات فراغت باید چگونه برنامه‌ریزی کرد؟ آیا اوقات فراغت به معنای این است که هیچ کار مفیدی انجام ندهیم؟ چه کار کنیم که هم کار مفیدی انجام بدهیم و هم بهمان خوش بگذرد؟ سوالاتی از این دست امروز پرسش بسیاری از دانش‌آموزان، دانشجویان و خانوده‌های آنهاست.
تابستان که از راه می‌رسد بیش از ۱۲ میلیون دانش‌آموز و بیش از چهار میلیون دانشجو برنامه زندگی شان عوض می‌شود. رئیس هیات‌مدیره انجمن روان‌شناسی ایران درباره کم و کیف برگزاری اوقات فراغت می‌گوید: باید در زمینه تحقق غنی‌سازی اوقات فراغت به دانش‌آموزان کمک کرد تا در این زمینه هم بتوانند به فراغت دست یابند وهم در پی ارتقای مهارت‌های گوناگون باشند.
شیوا دولت‌آبادی می‌افزاید: والدین با برنامه‌ریزی‌های مناسب و نیازسنجی باید بتوانند در زمینه ارتقای فعالیت‌های کودکان و نوجوانان برنامه‌ریزی کرده و در این حین امکان تفریح را نیز برای آنها مهیا کنند.
به گفته او نباید غنی‌سازی اوقات فراغت به نوعی وقت‌گذرانی باشد بلکه برای دانش‌آموزان فصل تابستان می‌تواند فرصتی برای کسب و ارتقای مهارت‌های گوناگون در زمینه ورزش ، هنر و … باشد. او با بیان اینکه کسب مهارت‌های لازم باعث افزایش اعتماد به نفس و شادمانی در افراد می‌شود، تاکید می‌کند: برگزاری کلاس‌های تابستانی باید در فضایی شاد باشد آن هم به این دلیل که متاسفانه اغلب دانش‌آموزان به مدارس رویکرد مثبتی ندارند و اگر بتوان با ایجاد فضای شاد دانش‌آموزان را به مدرسه کشاند، مطلوب است.
به گفته او هم اکنون شاهد عدم علاقه برخی دانش‌آموزان برای حضور در مدرسه هستیم اما به دلیل وجود شرایط ویژه در آموزش و پرورش نمی‌توان شاهد تغییر و تحولاتی بود. به گفته دولت‌آبادی این رویکرد در فضای آموزش چندان ثمربخش نیست و باید با ایجاد فضای آموزش محور، همراه با تفریح، شادی و افزایش مهارت‌های اجتماعی در پی ایجاد نشاط و علاقه برای حضور دانش‌آموزان به مدارس بود.
فضای آموزشی دچار رخوت شده است
برگزاری اوقات فراغت در مدارس منوط به ایجاد فضای شاد و افزایش نشاط است. یک کارشناس آموزش و پرورش درباره نحوه غنی‌سازی اوقات فراغت برای دانش‌آموزان در فصل تابستان به «آرمان» می‌گوید: با توجه به اینکه فضای آموزش کشور بعضا کسالت‌آور است باید بررسی شود آیا امکان گذران اوقات فراغت برای بچه‌ها وجود دارد یا خیر؟
در طول سال تحصیلی مسائل درسی هیچ ارتباطی با محیط زندگی دانش‌آموزان ندارد و این امر باعث بروز حس نامطلوب بین معلمان و دانش‌آموزان شده است. محمدرضا نیک‌نژاد می‌افزاید: اغلب دانش‌آموزان با وجود چنین شرایطی برای اتمام سال تحصیلی و آغاز تعطیلات تابستانی لحظه‌شماری می‌کنند.
به گفته او قبل از هر اقدامی در زمینه غنی‌سازی اوقات فراغت باید با ایجاد محیط‌های شاد و مفرح برای دانش‌آموزان و تغییر ساختار کسالت‌آور کنونی به فکر چاره بود.
این کارشناس آموزش و پرورش تصریح می‌کند: مسئولان امر باید در این زمینه جدی‌تر عمل کنند و از سوی دیگر بودجه آموزش و پرورش نیز کفاف برگزاری کلاس‌های شاد و مفرح را نمی‌دهد. ۵/۹۸ درصد بودجه آموزش و پرورش صرف پرداخت حقوق معلمان می‌شود و وزارتخانه هم نمی‌تواند پاسخگوی نیاز دانش‌آموزان در امر غنی‌سازی اوقات فراغت باشد.
نیک‌نژاد تصریح می‌کند: در سال‌های گذشته برخی نهادها بیرون از فضای آموزش و پرورش یکسری اقدامات برای غنی‌سازی اوقات فراغت دانش‌آموزان انجام می‌دادند که این فعالیت‌ها چندان مفرح و کافی نبود و اغلب فعالیت آنها در زمینه خدمات رسانی‌هایی از جمله انجام فعالیت رنگ‌کاری، نجاری و… خلاصه می‌شد که این اقدامات برای غنی‌سازی اوقات فراغت دانش‌آموزان چندان ثمربخش نیست.
نیک نژاد با بیان اینکه آموزش و پرورش در امرغنی‌سازی اوقات فراغت نمی‌تواند متولی باشد، تاکید می‌کند: مساله غنی‌سازی اوقات فراغت دانش‌آموزان یک مساله پرطمطراق اما بدون درون‌مایه است.
این کارشناس آموزش و پرورش درباره کسب مهارت‌هایی از جمله زبان انگلیسی و موسیقی در فصل تابستان، می‌گوید: اغلب دانش‌آموزان بنابر شرایطی که دارند هیچ علاقهای برای حضور در کلاس‌های گوناگون ندارند. در اصل آنها باید خارج از فضای مدرسه به دنبال موضوعات مورد علاقه خود باشند. او تاکید می‌کند: در واقع باید برگزاری کلاس‌های تابستانی برای دانش‌آموزان در یک فضای کنترل شده باشد که تحقق این امر هم منوط به تخصیص بودجه است.
ارائه راهکار برای غنی‌سازی اوقات فراغت
یک مددکار اجتماعی درباره نحوه گذران اوقات فراغت می‌گوید: باید در زمینه غنی‌سازی اوقات فراغت بازتعریف کارشناسی انجام شود تا در این زمینه به نتایج مطلوبی دست یافت. باید توجه داشت که مهم‌ترین نیاز نوجوانان و جوانان کسب مهارت است و اغلب آنها بدون اینکه علاقهای به رشته تحصیلی داشته باشند به دلیل چشم و هم‌چشمی رشته‌ای را انتخاب می‌کنند، اما به دلیل عدم ذوق و علاقه ای به آن مهارت کافی هم برای کسب آن ندارند. محمد زاهدی‌اصل می‌افزاید: اوقات فراغت زمان مناسبی برای ارتقای سطح مهارت دانش‌آموزان است.
به گفته او در حوزه آموزش و پرورش مهم‌ترین مخاطب ما قشر جوان و نوجوان است آن هم به این دلیل که خاستگاه موفقیت‌ها و ناکامی‌ها دوره دانش‌آموزی است و اگر به اوقات فراغت دانش‌آموزان به عنوان یک مساله توجه شود مشکلات ما در همه زمینه‌ها حل می‌شود.
این استاد دانشگاه تصریح می‌کند: کارشناسی نبودن برنامه‌های اوقات فراغت و نبود رویکرد مناسب مسئولان نسبت به موضوع اوقات فراغت باعث می‌شود دانش‌آموزان از این برنامه‌ها استقبال نکنند و رسانه‌ها نیز از دغدغه والدین نسبت به اوقات فراغت به‌عنوان چالش و نارسایی یاد کنند که در حوزه اوقات فراغت باید راهکاری مبتنی برهدف ارائه شود.
به گفته او با توجه به اینکه مهارت‌آموزی باید دغدغه نسل نوجوان و جوان قرار گیرد نباید کسب یک مهارت فقط به فصل تابستان محدود شود چراکه اگر چنین اتفاقی بیفتد مؤید آن است که در بحث مهارت‌آموزی اقدامات اصولی انجام نشده است.
برای مثال هر ساله با فرارسیدن فصل تابستان شاهد هجوم جمعیت عظیمی به سوی کلاس‌های زبان هستیم اما آنچه در جامعه شاهد هستیم این است که اغلب فارغ‌التحصیلان در مقاطع گوناگون در زمینه تسلط به زبان دوم مشکل دارند که این نتیجه عملکردهای مقطعی والدین و عدم هدف‌گذاری برای کسب یک مهارت است.
منبع:سلامت نیوز