تحقیقات اثبات کرده اند که محصولات دخانی دارای خطرات مرگباری برای سلامت هستند و دلیل مستقیم یا غیرمستقیم انواع بیماری های خطرناک بشمار می ایند.
طبق اعلام سازمان جهانی بهداشت، هر ۶ ثانیه یک نفر به دلیل مصرف دخانیات جانش را از دست می دهد.
تحقیقات نشان می دهد ۱۰۰ ماده شیمیایی از ۶۰۰ ماده شیمیایی موجود در سیگار دارای تاثیر سمی مرگبار بر بدن انسان، بخصوص سیستم عصبی، هستند.
نیکوتین موجود در سیگار در مدت کمتر از ۸ ثانیه بعد از استنشاق به مغز می رسد. از آنجائیکه ساختار شیمیایی آن تقلید از یک انتقال دهنده عصبی موسوم به استیل کولین است، نیکوتین چندین گیرنده خاص را که حرکات عضلانی، حافظه، تنفس و تحریک پذیری عصبی را کنترل می کند، تحریک می نماید.
همچنین، نیکوتین از طریق تغییر در نوراپی نفرین و اپی نفرین، توانایی زیستی دوپامین، بتا اندورفین، آرژینین، وازوپرسین، کورتیزول و هورمون آدرنوکورتیکوتروفیک، بر عملکردهای بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی تاثیر می گذارد و منجر به نابودی مجموعه ای از واکنش های شیمیایی، پاسخ های عصبی و رفتار می شود.
«مانع خون مغزی» (BBB) یک سد امنیتی است، که با ایجاد حلقه ای در اطراف مغز از ورود مواد ناخواسته از طریق خون به مغز جلوگیری می کند. سیگار کشیدن با آسیب به BBB، ریسک بسیاری از مشکلات نورولوژیکی نظیر سکته، بیماری ایسکمیک عروق کوچک و زوال عقل عروقی را افزایش می دهد.
همچنین سیگار موجب می شود مغز در معرض انواع مواد سمی و عناصر غیرکارآمد قرار گیرد. سیگار کشیدن موجب آغاز مجموعه ای از فرآیندهای اکسایشی و التهابی همراه با گونه های اکسایشی به شدت واکنشی می شود که نتیجه آن، آسیب نورولوژیکی بوده که می تواند منجر به بیماری آلزایمر، ام اس و نابودی پیشرونده نورولوژیکی شود.
در طول بارداری، رشد مغز جنین می تواند تحت تاثیر سیگار استنشاق شده توسط مادر قرار گیرد. در نتیجه با توقف واکنش سلول T و همچنین دندریت ها و ماکروفاژها، سیستم ایمنی اسیب می بیند.
سیگار کشیدن بر موادشیمیایی مغز مرتبط با اضطراب و تندرستی تاثیر می گذارد. محققان اثبات کرده اند که بین میزان اضطراب و مصرف نیکوتین ارتباط وجود دارد. نیکوتین موجب ایجاد افسردگی شده و آسیب جدی به توانایی های شناختی، یادگیری، و عملکردهای حافظه می رساند که در بلندمدت ریسک زوال عقل را افزایش می دهد.
به طورکلی حقیقت آشکار این است که سیگار کشیدن علت اصلی مرگ های زودهنگام است. همچنین سیگار عامل ابتلا به بیماری های مرگبار نظیر سرطان ریه، بیماری قلبی ایسکمیک، بیماری انسداد ریه، آرتروز رماتوئید، دیابت، و دژنراسیون ماکولا چشم است.
از اینرو آگاهی از تاثیرات مخرب سیگار کشیدن به ضرورتی دائمی تبدیل شده و روز ۳۱ می (۱۰ خرداد) به عنوان روز جهانی بدون دخانیات نام گذاری شده است.
راهکاری اساسی برای ترک سیگار برای همیشه
وقتی شما به چیز و یا رفتاری خاص عادت می کنید ترک آن بسیار دشوار است. اما سیگار یا به عبارتی تخصصی تر نیکوتین یک ماده اعتیاد آور عصبی است و در عملکرد بدن اعتیاد ایجاد می کند.
قدس نوشت: وقتی شما به چیز و یا رفتاری خاص عادت می کنید ترک آن بسیار دشوار است. اما سیگار یا به عبارتی تخصصی تر نیکوتین یک ماده اعتیاد آور عصبی است و در عملکرد بدن اعتیاد ایجاد می کند. نیکوتین به علت شباهت بسیار بالا به استیل کولین می تواند در بدن جای این انتقال دهنده را بگیرد و بدن به وجود آن عادت کند.
اعتیاد به معنای وابستگی شدید به هرچیزی است، مانند اعتیاد به خوردن شکلات، اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی و یا اعتیاد به کشیدن و استعمال دخانیات و …. ما در این مطلب قصد داریم تا شما را در تصمیم راسخ‌تان برای ترک سیگار همراهی و یاری کنیم.
در ابتدا باید خاطر نشان کرد که ترک سیگار چندان ساده نیست! استعمال تنباکو یک اعتیاد جسمی و یک عادت روانی است. نتایج تحقیقات نشان می‌دهد افراد آن‌قدر که از نظر روانی و ذهنی به سیگار وابستگی پیدا می‌کنند از نظر جسمی به آن وابستگی ندارند بنابراین اولین قدم مربوط به ترک اعتیاد روانی، سالم‌سازی ذهن خواهد بود.
باید توجه داشت که ترک هر عادت اعتیاد آوری همان‌طور که طی زمانی نسبتا طولانی در ذهن نهادینه شده، به همان نسبت هم به زمان کافی برای ترک آن نیاز است. ترک ناگهانی سیگار که از آن به cold turkey یاد می‌شود نه تنها مفید نیست بلکه احتمال ناموفق بودن آن بسیار زیاد است.
در اولین قدم باید با طرح‌ریزی و برنامه‌ریزی یک پلن مدون کار را آغاز کرد. خودآگاهی برای کسب موفقیت لازم است و شناخت کامل ابعاد یک مسئله کمک شایانی به حل مسئله خواهد کرد پس پرسش های زیر را از خودتان بپرسید.
برای پاسخ به این پرسش‌ها وقت بگذارید و با دقت به آن‌ها پاسخ دهید.
شما چه زمانی سیگار می‌کشید؟ و چرا؟
آیا تکنیک، روش‌های درمانی و یا فعالیتی وجود دارد که بتواند به شما در آن شرایط خاص کمک کند و جایگزین کشیدن سیگار شود؟
آیا قبل و بعد از هر وعده غذایی نیاز به کشیدن سیگار دارید؟
آیا وقتی در جمع هستید سیگار می‌کشید؟
آیا اعتیاد شدید به کشیدن سیگار دارید (مثلا بیش از یک پاکت در روز)، یا فقط روزی یکی یا دو سیگار می‌کشید؟
آیا وقتی استرس دارید یا افسرده و غمگین هستید سیگار می‌کشید؟
آیا فعالیت، افراد یا محیط خاصی شما را ترغیب به سیگار کشیدن می‌کند؟
آیا سیگار کشیدن شما با عادات دیگری نظیر مصرف الکل یا بازی خاصی همراه است؟
آیا شما جزو افرادی هستید که موافق هیپنوتیزم و طب سوزنی هستند؟
آیا شما علاقه‌مند صحبت با درمانگر یا مشاوره در مورد عادات‌تان مانند سیگار کشیدن هستید؟
آیا علاقه‌مند به داشتن یک برنامه تناسب اندام هستید؟
با پاسخ به سوالات بالا میتوانید درک درستی از این عادات خود به دست آورید و این خودآگاهی شما را در برنامه‌ریزی برای ترک سیگار کمک خواهد کرد. به‌عنوان مثال دانستن این موضوع که شما جزو افرادی هستید که بعد از هر وعده غذایی عادت به کشیدن سیگار دارید می‌تواند شما را در برنامه‌ریزی درست کمک کند، بدین ترتیب که با جایگزینی یک گزینه مناسب و گنجاندن آن در برنامه ترک سیگار یکی از عوامل کشش و سوق به سوی کشیدن سیگار را از بین می‌برید.
به عنوان مثال میتوانید خوردن تنقلاتی مانند تخمه آفتاب گردان، پسته یا میوه را جایگزین کشیدن سیگار کنید و بعد از هر وعده غذایی به خود یادآور شوید که قرار است بعد از صرف غذا، میوه میل کنید. بعد از پاسخ به سوالات بالا به مرحله بعد می‌رویم.
در این مرحله شما نیاز به طراحی برنامه “ترک سیگار” دارید:
– یک زمان‌بندی مشخص برای این کار در نظر بگیرید. مثلا شما در ۱۰ روز آینده برنامه ترک خود را عملی خواهید کرد. این زمان به شما فرصت می‌دهد تا خود را برای این کار آماده کنید اما باید در نظر داشت که این زمان اگر خیلی طولانی باشد انگیزه‌تان از بین رفته و اراده‌تان سست می‌شود.
– به افراد خانواده، دوستان و همکارتان اعلام کنید که قصد دارید برنامه ترک سیگار خود را اجرایی کنید. به آن‌ها بگویید که شما نیاز به حمایت و تشویق دارید. حتی میتوانید برای این کار به دنبال یک همراه مناسب بگردید تا هر دو با هم این برنامه را دنبال کنید.
– شرایط آتی را پیش‌بینی کنید و برای مقابله با آن‌ها از هم‌اکنون برنامه‌ریزی کنید. معمولا افراد در سه ماهه اول ترک سیگار مجددا به کشیدن سیگار روی می‌آورند. از الان خود را برای این چالش بزرگ مهیا کنید.
– همه محصولات مربوط به تنباکو و نیکوتین را از محیط زندگی خود، اتومبیل و محیط کارتان حذف کنید؛ کبریت، فندک، پاکت خالی سیگار، حتی عکس‌هایی که در آن‌ها در حال کشیدن سیگار هستید. در صورت امکان اتومبیل، مبلمان، فرش و کلیه لباس‌هایی را که بوی سیگار می‌دهند شسته و با مواد معطر بوی سیگار را از آن‌ها بزدایید.
آمار مربوط به مصرف سیگار تکان دهنده است
– از یک پزشک و مشاور برای این امر خطیر یاری بگیرید. در موارد اعتیاد شدید و سنگین گاهی مصرف دارو برای رسیدن به نتیجه مطلوب مورد نیاز است.
– در کنار همه این راهکارها از ورزش غافل نشوید. یک برنامه ورزشی روتین می‌تواند انگیزه خوبی برای ترک سیگار باشد. برای این که بخواهید ورزشکار موفقی باشید باید بدن سالمی داشته باشید و جسم سالم با کشیدن سیگار و عوارض مخرب ناشی از آن در یک راستا نیست.
– و نکته آخر این که میتوانید به خودتان جایزه بدهید مثلا به ازای نکشیدن هر نخ سیگار یک بستنی یا یک پک آجیل برای خودتان خریداری کنید و یا پول هر نخ سیگار را کنار بگذارید و با پس‌انداز و برنامه‌ریزی یک فعالیت مفرح و هیجان‌انگیز به خودتان یادآور شوید که می‌توان به جای عادت ناپسند و مضری مانند سیگار کشیدن تفریح‌های سالم و هیجان‌انگیزی را جایگزین کرد.
قطعا همگان به مضر بودن سیگار اذعان دارند اما متاسفانه روزبه‌روز بر تعداد افراد سیگاری افزوده می‌شود. فقط در آمریکا روزانه ۳۲۰۰ فرد زیر ۱۸ سال برای اولین‌بار به سیگار لب می‌زنند و ۲۱۰۰ جوان جزو افرادی‌اند که روزانه سیگار می‌کشند.
تقریبا در همه جای دنیا از هر ۱۰ نفر سیگاری ۹ نفر اولین سیگار خود را زیر سن ۱۸ سال کشیده‌اند و این لزوم آگاهی و اطلاع‌رسانی درباره مضرات سیگار در سنین پایین را اثبات می‌کند. در دنیا حدود ۱۶ میلیون نفر در اثرات کشیدن سیگار دچار بیماری‌اند و طبق آمار منتشر شده عمر افراد سیگاری حدودا ۱۳ تا ۱۴ سال کمتر از افراد غیرسیگاری است.
همین امروز سیگار را ترک کنید
سرطان ریه، سکته قلبی و مغزی در افراد سیگاری چند برابر افراد معمولی است.
طبق تحقیقات انجام شده در کشور آمریکا، افرادی که در اثر مصرف دخانیات، به‌ویژه کشیدن سیگار، سالانه جان خود را از دست می‌دهند بسیار بیش‌تر از آمار مرگ و میر افراد مبتلا به ایدز، معتادان به مصرف الکل، تصادفات وسایل نقلیه موتوری و جراحات با سلاح گرم است. با این اوصاف هنوز هم دیر نشده همین امروز برای ترک سیگار اقدام کنید.